De troostende kracht van de kudde

We leven en werken met en voor onze dieren. Samen vormen we een hechte kudde en binnen die kudde leer je te dealen met alle kleuren van de emotie-regenboog. We maken ons zorgen, moeten doorzetten, oefenen geduld, ervaren frustratie, vinden troost, voelen irritatie, hebben humor, ondergaan ongeloof, zijn trots, blij en gelukkig. Alleen is er nu VERDRIET, met hoofdletters.

Op een dag staat Baraq niet meer op. Hij ligt thuis in de paddock, op dezelfde plek waar Pjotr dood ging. Gelukkig gebeurt het niet ergens boven op de berg, waar hij ook graag met de anderen was. De sporen in het zand verraden dat hij wel heeft geprobeerd op te staan, maar hij krijgt zijn achterbenen niet meer goed onder zijn lijf. Als we hem vijgen aanbieden, eet hij die met plezier op. Hmmm, lekker zoet, altijd gek op geweest. Misschien is dit iets van voorbijgaande aard, en staat hij zo weer  op. Toch, deep down, voel je dat het niet-pluis is. Een gevoel dat je met alle macht probeert te negeren.

Bram, één van onze honden voelt de dingen. Hij komt erbij staan en snuffelt aan Baraq die hij al zo lang kent. De manier waarop hij dat doet maakt dat Nell en ik elkaar betekenisvol aankijken. In elkaars ogen lezen we hetzelfde: dit komt niet meer goed… Bram gaat bij Baraq liggen en wijkt niet van zijn zij.

Als Baraq een paar uur later nog steeds niet is opgestaan, wordt ons vermoeden steeds meer realiteit. Zelfs de vijgjes en brokjes met een pijnstiller brengen geen verandering. Hij is kalm en krijgt veel aanloop van de andere ezels, zijn vriendin Catootje en van Floortje. Ook onze lieve betrokken buren, die altijd lekkere appeltjes van eigen boom meebrengen, komen op ziekenbezoek. Het lijkt een gewone gang van zaken, maar voor ons is het dat allerminst. Wij moeten de dierenarts bellen en hem zeggen dat zijn bezoek vermoedelijk euthanasie betekent…

Hoe groot en bijzonder de kracht van de kudde is, wordt voelbaar en zichtbaar tijdens deze intense momenten. Alsof alle anderen ‘weten’ wat er te gebeuren staat. Ze zijn allemaal ‘thuis’ als de dierenarts Baraq de laatste injectie geeft, nog altijd met Bram aan zijn zij. Ik sta er huilend naast, terwijl ik Baraqs achterkantje borstel, want dat had hij zo graag. Als zijn ogen dan voor altijd gesloten blijven, geven we de andere dieren de ruimte om afscheid te nemen. Dat doen ze dan ook; even kijken, ruiken en dan lopen ze weg. Teddy smakt met haar mond zodat speeksel op de grond valt. Dat zagen we eerder  toen Nells grote Fries, Nanne, op dezelfde plek in de wei zijn laatste adem uitblies.

Op het moment dat Nell en ik uiteindelijk ook wegliepen, begon Bram te huilen, loeiend als een wolf bij volle maan. Direct voegden de ezels zich bij zijn lamentatie en balkten lang en hard. Dit hadden we nog nooit zo gehoord. Dit prachtige, laatste afscheidslied ging door merg en been! Hoe verdrietig het afscheid ook was van Baraq, er is ook troost. Dat wij dit samen dragen, één met de kudde, in goede en slechte tijden.

En toch… Baraq, jij lieve, grote, stoere, knappe vent, je laat een grote leegte achter: in de kudde, in het veld, in het werk maar nog het meest in mijn hart.

24 augustus 2019